China ETS: Gã khổng lồ thức giấc trên thị trường carbon toàn cầu

Trong cuộc đua xanh toàn cầu, Trung Quốc đang khẳng định vị thế dẫn đầu với China ETS (China's Emissions Trading System) thị trường carbon lớn nhất thế giới, một "người khổng lồ" vừa thức giấc, hứa hẹn sẽ tạo ra những thay đổi to lớn trong nỗ lực giảm thiểu khí thải nhà kính.

China ETS: Sứ mệnh giảm thải cho nền kinh tế lớn thứ hai thế giới

Ra mắt vào tháng 7/2021, China ETS là một hệ thống giao dịch khí thải toàn diện, được thiết kế để giúp Trung Quốc đạt được các mục tiêu đầy tham vọng về khí hậu: đạt đỉnh carbon vào năm 2030 và trung hòa carbon vào năm 2060.

Hiện tại, China ETS tập trung chủ yếu vào ngành phát điện, bao phủ khoảng 2.200 nhà máy điện, chiếm hơn 40% tổng lượng khí thải của Trung Quốc. Với quy mô khoảng 5 tỷ tấn CO2 mỗi năm, China ETS đã vượt qua EU ETS để trở thành thị trường carbon lớn nhất thế giới.

Cơ chế hoạt động: "Cấp phép" dựa trên cường độ phát thải

Khác với EU ETS sử dụng cơ chế "cap and trade" truyền thống, China ETS áp dụng phương pháp cấp phép dựa trên cường độ phát thải. Điều này có nghĩa là:

- Cấp phép miễn phí: Các doanh nghiệp được cấp miễn phí một số lượng Certified Emission Allowances (CEA) dựa trên cường độ phát thải lịch sử của họ. Cường độ phát thải được tính bằng lượng khí thải trên mỗi đơn vị sản lượng.

- Khuyến khích hiệu quả: Cơ chế này khuyến khích doanh nghiệp giảm lượng khí thải trên mỗi đơn vị sản phẩm, thay vì đặt ra giới hạn tuyệt đối về tổng lượng khí thải.

- Giao dịch linh hoạt: Nếu doanh nghiệp phát thải ít hơn số CEA được cấp, họ có thể bán CEA dư thừa trên thị trường. Ngược lại, nếu vượt quá giới hạn, họ phải mua thêm CEA.

Đọc thêm: EU ETS: Ngọn cờ tiên phong trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu

Cấu trúc thị trường và chu kỳ tuân thủ

- Sàn giao dịch: Việc giao dịch CEA được quản lý bởi Sở Giao dịch Môi trường và Năng lượng Thượng Hải.

- Chu kỳ tuân thủ: Các doanh nghiệp phải nộp đủ CEA để bù đắp cho lượng khí thải đã được xác minh vào cuối mỗi chu kỳ tuân thủ (thường là hàng năm). Việc không tuân thủ sẽ bị phạt.

Tầm nhìn tương lai: Hoàn thiện và mở rộng

Trung Quốc đang có kế hoạch mở rộng China ETS sang các ngành công nghiệp khác như thép, xi măng, hóa chất và hàng không vào cuối năm 2024.

Ngoài ra, chính phủ Trung Quốc cũng đang xem xét các thay đổi quan trọng trong tương lai:

- Chuyển sang giới hạn tuyệt đối: Dự kiến sau năm 2030, China ETS sẽ chuyển sang áp dụng giới hạn tuyệt đối về tổng lượng khí thải, phù hợp với mục tiêu trung hòa carbon của Trung Quốc.

- Đấu giá CEA: Thay vì cấp phép miễn phí hoàn toàn, Trung Quốc có thể sẽ áp dụng đấu giá CEA để tăng hiệu quả thị trường và nguồn thu cho chính phủ.

Thách thức và cơ hội

Mặc dù China ETS là một bước tiến lớn trong chính sách môi trường của Trung Quốc, nhưng hệ thống này vẫn còn đối mặt với một số thách thức:

- Tác động đến tổng lượng khí thải: Phương pháp tiếp cận dựa trên cường độ phát thải hiện tại chưa đặt ra giới hạn cho tổng lượng khí thải của ngành điện, gây lo ngại về hiệu quả giảm phát thải tổng thể.

- Biến động thị trường: Giá CEA có thể biến động mạnh do ảnh hưởng của các yếu tố như thời hạn tuân thủ và các thông báo chính sách.

- Phạm vi áp dụng: Việc tập trung ban đầu vào ngành điện hạn chế tác động đến các ngành phát thải lớn khác.

Tuy nhiên, với quy mô và tiềm năng to lớn, China ETS được kỳ vọng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc giảm phát thải khí nhà kính toàn cầu và thúc đẩy sự phát triển bền vững.

Bạn đã sẵn sàng để tìm hiểu thêm về China ETS và những cơ hội mà thị trường carbon này mang lại?

Tìm hiểu thêm về thị trường tín chỉ carbon tại đây!